50 jaar geleden werd bijna geen onderhoud gepleegd aan rieten daken op het gebied van algen- en mos bestrijding. Algen (en mos) op een rieten dak schenen geen nadelige effecten te veroorzaken met betrekking tot de levensduur van het dak (voor een normaal pand ligt de levensduur tussen de 25 en 50 jaar). Dit lijkt de laatste jaren te veranderen. Het lijkt nu zo te zijn dat met name algenontwikkeling wel een negatieve invloed op de levensduur van het dak heeft. Zeker wanneer algen een gesloten laag vormen. Een geringe investering in preventief onderhoud betaalt zich terug in de vorm van een relevante levensduurverlenging van het rieten dak.
Preventief onderhoud:
Preventief onderhoud is
voor een rieten dak altijd een goed idee geweest. Dat wil zeggen, het
dak bijhouden om te zorgen dat het echte onderhoud zo lang mogelijk kan
worden uitgesteld. Wanneer storm- of vogelschade optreedt zijn hier in
eerste instantie zelden grote bedragen mee gemoeid. Een scheur in het
metselwerk van de nok is ook zo gerepareerd. Laat men dit na, dan gaat
het op die plaats inwateren en is men na verloop van tijd een veelvoud
van het originele reparatiebedrag kwijt. Nog afgezien van eventuele
vervolgschade. De laatste jaren hoort bij het preventieve onderhoud ook
de bestrijding van algen en in mindere mate mossen.
Levensduur van het rieten dak:
Het rieten dak
heeft de laatste tijd meer te lijden van het milieu dan vroeger. Een
overmaat aan vermestende stoffen in de lucht, een gevolg van onze
westerse levensstijl, zorgt ervoor dat alles na verloop van tijd bedekt
wordt met een laagje algen. Op het rieten dak zorgen deze algen voor een
toename van de droogtijd. Het riet blijft langer vochtig. Wanneer een
over het riet liggende groene waas overgaat in een groene drab kan dit
de droogtijd zo veel verlengen dat het riet in de herfst- en
winterperiode (van oktober tot het volgende jaar april) zelfs bijna
helemaal niet meer droog wordt. Het riet kan dan in zeer korte tijd
dramatisch in kwaliteit achteruit gaan. Het riet verslijt niet langer
maar verspocht (het wordt zacht en vergaat). Onder de te lang te natte
buitenkant zal het riet als het ware verstikken. De oplossing hiervoor
is het behandelen van het dak tegen begroeiing met algen en mossen.
Alg op het dak kan zich zeer snel vestigen en uitbreiden.
Een
zwaar bealgd dak heeft een te lange droogtijd het moet al een aantal
dagen echt droog zijn (zonder dauw ’s nachts) voordat het
buitenoppervlak droog wordt. De alglaag krimpt tijdens het drogen. Er
vormen zich scholletjes alg die ook de toplaag van het riet open
trekken. Valt er nu een bui dan zal het regenwater zeer diep in het riet
doordringen. De algen nemen in de regen weer vocht op. Het oppervlak
sluit zich. Het dak is zeer diep nat en heeft nu een extreem lange
droogtijd. Het dak gaat zeer snel verder achteruit. 1 jaar in deze staat
en het dak kan tot de gaarde (10 tot 15 cm riet) verspochten zijn. Hier
is het zelfs de vraag of de daken nog te redden zijn. Hier had dus twee
jaar eerder het dak geschoond moeten worden. Beide daken moeten worden
schoongemaakt waarbij ook het aangetaste riet verwijderd moet worden.
Mos op het dak.
Er zijn veel soorten mos. En wat
het rieten dak betreft, is het ene mos het andere niet. Mos is niet zo
schadelijk als algen omdat mossen geen afsluitende laag vormen. De
invloed van mos op de droogtijd van het riet is daardoor minder dan de
(negatieve) invloed van algen. Moet een dak schoongemaakt worden, vrij
van mos, kan dit niet door even snel chemisch bestrijden, mos moet
altijd handmatig verwijderd worden.
Het laatste stadium.
Een gemengde begroeiing van
allerlei soorten alg, mos, en vooral korstmossen. Korstmossen op een
rieten dak is vaak een aanwijzing dat het dak te lang, te vochtig
blijft. Ook paddestoelen op een dak zijn mogelijk een teken dat het dak
te lang te vochtig blijft.
Alleen de daken die groen beginnen uit te slaan worden bij droog weer
met een algenbestrijdingsmiddel behandeld. De oplossing wordt over het
dak gesproeid. De middelen zijn zo weinig giftig dat het dak ongeveer
een half uur nat moet blijven om te zorgen dat de algen genoeg van het
middel opnemen om ook daadwekelijk af te sterven. Er moet minimaal 1
liter/m2 op het dak worden aangebracht. Dit doodt de algen waardoor het
dak gemiddeld droger blijft en dus de schimmels minder kans krijgen zich
te ontwikkelen.
Deze behandeling wordt op het groot onderhoud en op
de levensduur van het dak zonder meer terug verdiend (het dak gaat 10
tot 15 jaar langer mee). Het betere uiterlijk is een extra bonus.
Het schoonmaken van een dak.
Is een dak al
behoorlijk zwaar bealgd dan moet het dak schoongemaakt worden. Dan kan
met een heggeschaar, (scheren) of met een drijfbord (nakloppen). Heeft
het riet onder het alg of mos ook al geleden kan het het beste zijn om
ook een laagje riet eraf te halen. De rietdekker moet daarbij zeer
voorzichtig te werk gaan. Hij haalt er voorzichtig, zo weinig mogelijk
vanaf. Het dak kan daarna weer drogen, de versnelde achteruitgang is
stopgezet.
Bomen:
Rond een huis met een rieten dak behoren
niet te veel bomen te staan. De bomen geven schaduw en belemmeren de
drogende werking van de wind. Druppels mogen nooit vanuit een boom op
het dak vallen.
Elke nacht dat het dauwt zullen grote zware druppels
op het riet vallen. Tot overmaat van ramp ook nog steeds op dezelfde
plekken. Niet alleen is het dak daar constant nat, de regendruppels
zorgen ook voor erosie.
Geeft een boom schaduw op het dak dan kan
dit de helft van de levensduur kosten. Drupt een boom op het riet dan
kan dit zelfs driekwart van de levensduur kosten. Natuurlijk is de
potentiële levensduur mede afhankelijk van hellingshoek, zon instraling,
wind, etc. Een rieten dak dusdanig gelegen in een bos, is een mooi
gezicht, maar onverstandig. Soms kan het zelfs beter zijn om in dit
soort omstandigheden maar van een rieten dak af te zien. Bladeren en
dennenaalden moeten tenminste eens per jaar van het dak
worden verwijderd, ook zij beperken de droogcapaciteit.